Truskawki – intensywnie czerwone, aromatyczne, słodkie, nadają się do każdego deseru, idealne również do koktajlu w upalny, letni dzień. Chyba każdy z nas czeka na rozpoczęcie sezonu na te owoce. Jednak kiedy przychodzi czerwiec, czy każdy może po nie sięgnąć i cieszyć się ich smakiem? Czy alergik może jeść truskawki? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w poniższym artykule.

Składniki odżywcze truskawek

Truskawka to pyszny, aromatyczny owoc należący do rodziny różowatych. Uzyskano ją poprzez skrzyżowanie dwóch odmian poziomek: chilijskiej i wirginijskiej. Truskawki są cenione zarówno z powodu smaku, jak i zalet zdrowotnych. Te niskokaloryczne owoce zawierają wiele korzystnych dla naszego zdrowia związków.  Są to m.in.:

• witaminy: A, B1, B2, B6, niacyna, biotyna, kwas foliowy, C (więcej niż cytrusy), a także witaminę E,
• przeciwutleniacze: flawonoidy, antocyjany, kwas elagowy, kwercetyna, katechina,
• dużo potasu,
• błonnik pokarmowy.

Właściwości prozdrowotne

Truskawki, podobnie jak inne owoce jagodowe, mają działanie przeciwnowotworowe (szczególnie w przypadku raka piersi i okrężnicy). Działają również przeciwzapalnie poprzez blokowanie enzymów odpowiadających za stany zapalne.
Spożywanie truskawek zaleca się cukrzykom, ponieważ powodują zmniejszenie poziomu glukozy we krwi po posiłku bogatym w skrobię. Naukowcy stwierdzili także, że codzienne zjadanie truskawek powoduje obniżenie poziomu homocysteiny we krwi i działanie przeciwzakrzepowe. Sprawia to, że zmniejsza się tym samym ryzyko zawału serca.

Jak widać truskawki mają wiele zalet zdrowotnych, ale czy mogą je jeść alergicy?
Panuje opinia, że truskawki często alergizują. Po ich zjedzeniu niektóre osoby mają m. in. wysypki skórne (najczęściej dzieci). Jednak klasyczne reakcje alergiczne (zależne od przeciwciał IgE) na te owoce są rzadkie. Za objawy częściej odpowiadają nadwrażliwości nieimmunologiczne:

• nietolerancja histaminy (truskawki powodują bezpośrednie uwalnianie histaminy z komórek),
•  nietolerancja salicylanów, których zawartość w tych owocach jest bardzo wysoka.

Może się również okazać, że uciążliwe reakcje po truskawkach wywołują środki stosowane do ich pryskania. Są one bowiem bardzo podatne na pleśnie. Dlatego lepiej kupować te owoce z upraw ekologicznych  lub unikać kupowania ich  podczas zmiennej pogody, kiedy pojawiają się opady deszczu.

Alergiczne i niealergiczne objawy po zjedzeniu truskawek

Przy wystąpieniu jakichkolwiek objawów należy truskawki wyeliminować z diety. Szczególnie bacznie trzeba obserwować dzieci, również te karmione piersią, których mamy spożywają te owoce. Do najczęstszych objawów należą:

• alergia błon śluzowych jamy ustnej (OAS):  mrowienie i pieczenie podniebienia, obrzęk warg, gardła i języka
• ból brzucha
•  biegunka
• pokrzywka (może być na całym ciele)
• kaszel
• skurcz dróg oddechowych (w efekcie świszczący oddech)
• duszność
• wstrząs anafilaktyczny

 

Wiesława Skrzypczak – dietetyk

Literatura:

”Alergia i nietolerancja pokarmowa. Mleko i inne pokarmy”, M. Kaczmarski, E.Korotkiewicz-Kaczmarska, HELP-MED, Kraków 2013.

„101 produktów dla zdrowia i życia”, David Grotto, Vesper 2010.

 

 

 

Pokrzywka (Urticaria) to choroba skóry o różnych przyczynach, charakteryzująca się wystąpieniem swędzących, zaczerwienionych bąbli oraz obrzęku. Objawy pokrzywki przypominają reakcje na kontakt z pokrzywą (łac. Urtica) i stąd pochodzi nazwa tego schorzenia. U około 50% pacjentów pokrzywce towarzyszy obrzęk naczynioruchowy (obrzęk tkanki podskórnej – obrzęk Quinckego). Pokrzywka może być zwiastunem zbliżającego się wstrząsu anafilaktycznego.

Pokrzywka – objawy

Najważniejszym symptomem jest nagłe wystąpienie bąbli, które są zaczerwienione na obwodzie, silnie swędzące i/lub piekące, ustępujące bez pozostawienia śladów w ciągu kilku lub kilkunastu godzin. Po tym czasie mogą się pojawić w innym miejscu. Bąble pokrzywkowe mogą przyjmować różne kształty oraz rozmiary (od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów). Świąd skóry jest najintensywniejszy przed pojawieniem się bąbli oraz podczas trwania tego procesu i mocno dokucza pacjentom szczególnie wieczorem.

Ze względu na czas trwania wyróżnia się:

• pokrzywkę ostrą (utrzymuje się do 6 tygodni)
• pokrzywkę przewlekłą – trwa powyżej 6 tygodni (przeciętnie 3-5 lat)

 

 Pokrzywka ostra

Pokrzywka ostra najczęściej dotyczy dzieci, ale mogą na nią cierpieć również dorośli. Może ona być alergiczna i niealergiczna. Stwierdzono, że w ostrej pokrzywce alergicznej zawsze mają udział przeciwciała IgE (reakcje natychmiastowe). Czynnikiem sprawczym są tu najczęściej pokarmy oraz leki. Pokrzywka ostra alergiczna może się pojawić po takich pokarmach, jak:

• mleko
• jaja
• orzechy (zwłaszcza arachidowe)
• ryby
• warzywa i owoce
• mięsa (rzadko – podejrzane są pokarmy i leki, które dostają zwierzęta)

Leki, które mogą wywołać pokrzywkę to głównie antybiotyki (najczęściej penicyliny) i sulfonamidy. Możliwe są także reakcje na inne środki lecznicze, np. na aspirynę, która może powodować pokrzywkę ostrą niezwiązaną z alergią. Może się ona pojawić również w wyniku silnego stresu. U dzieci przyczyną ostrej pokrzywki często bywają zakażenia wirusowe.

 Pokrzywka przewlekła

Pokrzywka przewlekła to taka, która trwa co najmniej 6 tygodni (a czasami wiele lat). Wyróżnia się  jej ponad 20 typów. Bąble pokrzywkowe mogą się pojawiać codziennie lub kilka razy w tygodniu (najczęściej wieczorem). Oprócz obrzęku naczynioworuchowego, bąblom może towarzyszyć: gorączka, duszności, bóle stawów i inne objawy ogólne.

Kto choruje najczęściej na przewlekłą pokrzywkę?

Pokrzywka przewlekła raczej nie wystepuje u dzieci i młodzieży. Chorują na nią dorośli oraz osoby starsze. W około 50% przypadków stwierdza się ją u pacjentów z chorobami autoimmunizacyjnymi (np. tarczycy). Uważa się, że główną przyczyną powstania pokrzywki przewlekłej jest stres. Część osób z tą odmianą pokrzywki ma alergię (na pokarmy, alergeny powietrznopochodne lub inne alergie wynikające z zakażeń w organizmie, np. w ropnym zapaleniu zatok czy pasożytach).

 Pokrzywka kontaktowa

Jednym z typów pokrzywki przewlekłej jest pokrzywka kontaktowa. Jej przyczyną jest najczęściej alergia (reakcje IgE – zależne, natychmiastowe). Mogą ja wywołać pokarmy (np. mleko, jaja, owoce i warzywa), a także leki oraz lateks (np. rękawice lateksowe).

Uwaga! Osoby uczulone na lateks mogą mieć objawy po dotknięciu lub spożyciu niektórych owoców i warzyw (reakcje krzyżowe najczęściej z bananami, kiwi, awokado, mango, melonem, pomidorem i kasztanem jadalnym).

 Diagnostyka pokrzywki

Podstawą rozpoznania jest stwierdzenie zmian charakterystycznych dla tej choroby. Lekarz przeprowadza także wywiad i zleca odpowiednie badania. Przy podejrzeniu uczulenia konieczne będą podstawowe badania krwi (morfologia, OB), testy skórne oraz całkowity poziom przeciwciał IgE w surowicy krwi.

Diagnozowanie pokrzywki przewlekłej powinno się opierać na większej ilości badań, do których należą m.in.:

• badania na obecność zakażeń przewlekłych (np. Helicobacter pylori, zapalenie zatok, zębów)
• testy skórne i prowokacyjne
• oznaczanie całkowitego IgE
• 3 – tygodniowa dieta eliminacyjna
• stężenie hormonów tarczycy i badanie poziomu przeciwciał (anty-TPO i anty-TG)
• śródskórny test z surowicą
• próby wątrobowe
• biopsja

Zmiany podobne do pokrzywki mogą wystąpić w przebiegu różnych chorób. Trzeba brać pod uwagę m.in.: świerzb, chorobę Duhringa (tzw. skórną postać celiakii), rumień wielopostaciowy, wyprysk alergiczny i inne.

Leczenie pokrzywki alergicznej

Podstawą jest wyeliminowanie przyczyny. Czasami jednak nie udaje się jej poznać. W terapii najczęściej stosuje się leki przeciwhistaminowe, a czasami nawet konieczne jest podanie glikokortykosterydów. Wspomagająco działają preparaty wapniowe i witamina C.

Przeciwzapalne i przeciwalergiczne działanie mają także zioła (rumianek, czystek, czarnuszka). Należy jednak być ostrożnym, bo alergia może wystąpić również na te zioła.

Wiesława Skrzypczak – dietetyk

Literatura:

Wojciech Silny, Magdalena Czarnecka Operacz „Choroby alergiczne skóry” [w] „Alergologia Praktyczna”, pod red. Krystyny Obtułowicz, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2001

http://www.czytelniamedyczna.pl/548,pokrzywka-przewlekla-definicja-podzial-diagnostyka-leczenie.html 

http://www.alergia.org.pl/lek.arch1/archiwum/00_02/alergiczne.html