Nietolerancja fruktozy cz. II
W pierwszej części artykułu skupiliśmy się na omówieniu wrodzonej nietolerancji fruktozy – fruktozemii (HFI). Zespół złego wchłaniania fruktozy, czyli zwykła nietolerancja fruktozy (cz. II), nie jest uwarunkowana genetycznie. Problem może dotyczyć zarówno dzieci, jak i dorosłych, a jego objawy są mylone m.in. z alergią pokarmową.
Nietolerancja fruktozy i jej objawy
Odpowiednie wchłanianie fruktozy z jelita cienkiego jest uwarunkowane przede wszystkim obecnością białka GLUT 5, które transportuje fruktozę przez błonę komórkową. Nieprawidłowe wchłanianie tego cukru w jelicie cienkim powoduje fermentację w jelicie grubym, podrażnienie błony śluzowej i związane z tym dolegliwości.
Jakie są objawy złego wchłaniania fruktozy?
Najczęstsze dolegliwości to:
- wzdęcia
- gazy
- bóle brzucha
- brak apetytu
- nudności i wymioty
- nasilenie refluksu żołądkowo – przełykowego
- biegunka
Symptomy pojawiają się krótko po spożyciu produktów zawierających cukier owocowy. U każdego pacjenta ilość tolerowanej fruktozy jest indywidualna. Objawy mogą wystąpić po spożyciu nawet niewielkiej ilości tego cukru.
Nietolerancji fruktozy towarzyszą często inne kłopoty zdrowotne:
- nietolerancja laktozy
- nietolerancja histaminy
- celiakia
- zespół jelita drażliwego
- niedobór kwasu foliowego i cynku
- nieprawidłowa flora jelitowa
Diagnostyka zespołu złego wchłaniania fruktozy
Problem ten nie jest łatwy do wykrycia, ponieważ objawy są niespecyficzne. Upośledzone wchłanianie fruktozy może się pojawić w każdym wieku, nawet u ludzi starszych. Warto więc go wziąć pod uwagę przy występowaniu dolegliwości trawiennych po spożyciu owoców, miodu czy produktów pełnoziarnistych.
W celu zdiagnozowania tego rodzaju nietolerancji fruktozy trzeba wykonać wodorowy test oddechowy (WTO) po doustnym podaniu fruktozy. Badanie wykonuje się na czczo.
Nietolerancja fruktozy – dieta
Należy wyeliminować lub znacznie ograniczyć spożywanie fruktozy (owoce, np. jabłka, gruszki, czarne jagody, winogrona, miód, syrop klonowy) i fruktanów (cebula, por, czosnek, cykoria, karczochy, banany, pełnoziarniste produkty ze zbóż glutenowych). Niewskazane są także:
- sorbitol
- ksylitol
- laktuloza
- rafinoza (w roślinach strączkowych)
- erytrytol
- mannitol
- izomalt
Listę węglowodanów, które są bezpieczne dla osób z nietolerancją fruktozy (wrodzoną i zespołem złego jej wchłaniania) umieściliśmy w pierwszej części artykułu o nietolerancji fruktozy.
Warto też wiedzieć, że fruktoza łatwiej się wchłaniania w obecności glukozy (najlepiej w proporcji 1:1). Należy więc wybierać produkty o korzystnych proporcjach i dokładnie czytać etykiety gotowych dań i przetworów, ponieważ fruktoza jest do nich często dodawana. Trzeba uważać także na gumy do żucia, produkty dla diabetyków i leki.
Po czterech tygodniach diety eliminacyjnej można stopniowo wprowadzać żywność zawierającą fruktozę, ale w małych ilościach, pozwalających na określenie bezpiecznej, nie dającej przykrych objawów ilości fruktozy w diecie.
Zawartości glukozy i fruktozy w owocach, warzywach oraz innych produktach znajdziesz w tabelach, które można pobrać, naciskając na przycisk poniżej. Będą one pomocne w ustaleniu diety w nietolerancji fruktozy.
Wiesława Skrzypczak – dietetyk
Literatura:
”Alergia i nietolerancja pokarmowa. Mleko i inne pokarmy”, M. Kaczmarski, E. Korotkiewicz-Kaczmarska, HELP-MED, Kraków 2013.
„Upośledzenie wchłaniania fruktozy: rola w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci”, Krzysztof Marek, Barbara Kamińska, Katarzyna Plata-Nazar, Małgorzata Grabska-Nadolska, Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Oddział Gastroenterologii Dziecięcej Pomorskiego Centrum Traumatologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Gdańsku.
Thilo Schleip, Fruktoza. Brak tolerancji na cukier owocowy, INTERSPAR ISBN, 2006